پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله) ، ‌اسلام را با نماز آغاز کرد؛ صبح روز دوشنبه بود که در غار حراء، پنج آیۀ اول سورۀ «علق» را دریافت کرد: ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ  خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَ رَبُّكَ الْأَكْرَمُ الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ﴾.

از کوه پایین آمد. در دامنۀ‌ کوه، جبرئیل مجدداً نازل شد و همان روز، اول دستور وضو گرفتن و نماز خواندن را آورد. ایشان، عمر گران‏بهای خویش را نیز با سفارش دربارة نماز به پایان رساندند. امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: «پیغمبر هنگام جان دادن، سرش بر سینۀ من بود و دلواپسِ نماز مسلمانان بود و این جمله را فرمود و از دنیا رفت: لَا تَنَالُ‏ شَفَاعَتِي‏ مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلَاتِهِ وَ لَا يَرِدُ عَلَيَّ الْحَوْضَ لَا وَ اللَّه؛‏5  به خدا قسم، شفاعت من به کسی که نماز را سبک بشمارد، نمی‌رسد و بر حوض کوثر بر من وارد نمی‌شود.

مطابق روایات، مهم‏ترین دغدغۀ و وصیت انبیا دربارۀ نماز بود. یکی از جملاتی که حضرت عیسی (علیه السلام)  در گهواره بیان فرمود، این نکته بود: ﴿وَ أَوْصَانِی بِالصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ مَا دُمْتُ حَيّا﴾؛تا زنده‏ ام، خداوند مرا به نماز و زکات سفارش فرموده است.

ما باید در عمل نشان بدهیم که نماز، ستون دین است. وقتی مدیرِ مدرسه، یا اداره‏ای به نماز اهتمام ندارد، چطور می‌تواند ادعا کند نماز، ستون دین است؟! استاندار و یا فرمانداری که در نمازِ‌ جماعت حاضر نمی‏شود، چطور می‌تواند ادعا کند نماز، ستون دین است؟!

سفارش حضرت ابراهیم (علیه السلام)

نماز به قدری اهمیت دارد که حضرت ابراهیم (علیه السلام) ، سرزمین خوش آب و هوای فلسطین را برای اقامه نماز ترک کرد و به مکه آمد: ﴿رَّبَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّيَّتِی بِوَادٍ غَيْرِ ذِی‏زَرْعٍ عِندَ بَيْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُواْ الصَّلاَةَ﴾؛خدایا! من خانواده‏ ام را در سرزمین بی آب و علفی، نزدیکِ‌ خانۀ ‌تو اسکان دادم. پروردگارا! هدف من اقامۀ ‌نماز است.

بعضی افراد حاضر بودند مسلمان شوند، ولی نماز نخوانند. برای مثال، پس از فتح طائف، طائفی‌ها مقاومت می‌کردند. جمعی از نمایندگانِ طائف نزد پیامبر (صلی الله و علیه و آله)  آمده و گفتند: ما همۀ‌ اسلام را می‌پذیریم، ولی نماز نمی‌خوانیم. ‌پیغمبر مسلمانی آن‏ها را قبول نکرد. سپس فرمود: در دینی که همه چیز وجود دارد، اما نماز نیست، خیری نیست.

گاهی حدیث: «نماز، ستون دین است» را بر زبان جاری می‏کنیم، ولی آن‏را قبول نداریم. فکر می‏کنیم این ستون، مانند ستون‌های یونولیتی‏ ای است که بچه‌ها در سِن تئاتر می‌گذارند و بعد از تمام شدنِ نمایش نیز آن ستون‌ها را برمی‌دارند و هیچ سقفی هم فرود نمی‌آید!

مرد نابینایی وقتی به پیامبر (صلی الله و علیه و آله)  گفت: گاهی کسی نیست مرا به مسجد بیاورد. اگر در خانه به‏ صورت فرادی نماز بخوانم، مورد قبول خداوند قرار می‏گیرد؟ پیغمبر (صلی الله و علیه و آله)  فرمود: «طنابی از خانه به مسجد وصل کن و وقتی کسی نیست تا تو را به مسجد بیاورد، دستت را به طناب بگیر و به مسجد بیا». اگر وزیر، مدیر و یا فرماندۀ نظام جمهوری اسلامی نماز را در اتاقش بخواند، نمازش مورد قبول نیست. آیۀ 102 سورۀ نساء‌ پیغمبر را موظف کرد. در میدان جنگ، نماز را به‌ جماعت بخوانند. حتی وقتی که مسلمان‌ها سه نفر بودند‌ (پیامبر، امیرالمؤمنین و حضرت خدیجه (علیهم السلام) )، روبه‏ روی مشرکان به جماعت نماز می‌خواندند. کسانی که تاریخِ‌ اسلام نوشته‌اند معتقدند، اولین خونی که در اسلام ریخته شد، برای اقامۀ نماز جماعت بود؛‌ مسلمان‌ها زمینی را در خارج از مکه برای نماز جماعت در نظر گرفتند و پنهانی با آن‏جا می‏رفتند. ‌مشرکان از این موضوع مطلع شدند؛ از‏این‏رو، درگیری پیش آمد و در این میان‌ خونی ریخته شد.‌ این‌ها نشانۀ‌ اهمیت نماز است.

نگرانی پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله)  در لحظات پایانیِ عمرِ شریفشان، نماز نخواندن مسلمانان نبود، بلکه سبک شمردن نماز بود، برای نمونه، نماز را در اتاق شخصی و یا آخرِ وقت خواندن، از مصادیق استخفاف نماز است.

طبق رهنمودهای پیامبر و ائمه اطهار (علیهم السلام)  حکومت نباید مردم را به خواندنِ نماز مجبور کند، ولی انجام تبلیغات، برگزاری جلسات‌ آموزشی، ارائه تمهیدات و تشویق برای نماز، بر عهدۀ حکومت است. البته هیچ کس طرف‏دارِ نماز اجباری،‌ تشریفاتی و ریایی نیست و این‏ها را همه می‌دانند، اما ‌قرآن فرموده:

﴿الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَ آتَوُا الزَّكَاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ﴾؛ (خداپرستان، کسانی‏ اند که وقتی به قدرت می‌رسند و‌ حکومت را در دست می‌گیرند، نماز را به پا می‌دارند،‌ بازار زکات را گرم نگه می‌دارند و امر به معروف و نهی از منکر می‏کنند).‌

در رأس همۀ این‏ها، اقامه ‌نماز است. دلیل نام‏گذاریِ حوادث اخیر به «بیداری اسلامی» نیز از همین‏‏جا نشأت می‏گیرد، چرا که وقتی صدای «الله اکبر» در میدان تجمع به صدا در می‏ آید، همه در کنار هم خدا را می‌پرستند و به اقامۀ نماز می‏ پردازند